تأثیر همزمان دو قارچ مایکوریز آربوسکولار بر تولید گلیسیریزین، ترکیبات فنولیک کل و فلاونوئید در ریشه های شیرین بیان (glycyrrhiza glabra l.)

طی برقراری همزیستی آربوسکولار مایکوریز، برخی از شاخص های شیمیایی و زیستی گیاه از جمله الگوی تجمع ترکیبات ثانویه در گیاه تحت تأثیر قرار می گیرد. از آنجا که ترکیبات ثانویه گیاهان از جهات مختلف مانند کاربرد در صنایع غذایی، دارویی و دفاع گیاه اهمیت دارند، مطالعات گوناگونی در خصوص میزان تأثیر آلودگی قارچی در شاخص های مختلف رشد و تولید متابولیت های ثانویه در گیاهان انجام می شود. در این پژوهش، با تلقیح همزمان بذرهای گیاه شیرین بیان توسط دو گونه از قارچ آربوسکولار مایکوریز glomus mosseae و g. intraradices آثار تلقیح بر رشد و تولید متابولیت های ثانویه نمونه ها پس از شش ماه رشد در شرایط تلقیح بررسی شد. درصد کلونیزاسیون، شاخص های رشد، میزان فسفر و روی، مقدار گلیسیریزین، ترکیبات فنولیک کل و فلاونوئیدها اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که ارتفاع ریشه، طول ساقه، تعداد برگچه و وزن تر و خشک در گیاهچه هایی که با تلقیح همزمان بذرها با قارچ های آربوسکولار مایکوریز رشد نموده اند پس از شش ماه رشد، نسبت به نمونه های شاهد افزایش داشته است. همچنین، میزان عناصر فسفر و روی در گیاهچه هایی که با هر دو قارچ تلقیح شده اند در مقایسه با نمونه های شاهد بیشتر بوده است. ترکیبات ثانویه مهم گیاه (ترکیبات فنولیک، فلاونوئید کل و گلیسیریزین) نیز در ریشه های گیاهان تیمار شده پس از شش ماه رشد افزایش درخور توجهی نسبت به نمونه های شاهد داشتند. در مجموع، نتایج این مطالعه نشان داد که تلقیح همزمان بذرهای گیاه شیرین بیان با دو گونه از قارچ آربوسکولار مایکوریز g. mosseae و g. intraradices نقش مؤثری در افزایش کمّی شاخص های رشد گیاه و بهبود ویژگی های کیفی گیاه دارویی شیرین بیان دارد.